صادق زیبا کلام کیست ؟

صادق زیباکلام در سال ۱۳۲۷ در کوچه معروف به دعانویس‌ها در محله بازارچه آب منگول تهران در جنوب خیابان ری متولد شد. پدرش تاجر و دارای مغازه‌ای در خیابان قزوین تهران بود اما در فضای به شدت سیاسی دهه ۱۳۲۰ وارد فعالیتهای سیاسی نیز شده بود. او از طرفداران مصدق بود اما از لحاظ تشکیلاتی در حزب زحمتکشان به رهبری دکتر مظفر بقایی فعالیت می‌کرد.
مسوولیت اصلی زیباکلام درحزب زحمتکشان، همکاری درانتشار روزنامه "شاهد" ارگان این حزب بود، شاید تنها آموزه ای که زیباکلام همچنان از مظفربقایی و حسن آیت به یاد می آورد این است که یک فعال سیاسی باید "جنجالی" باشد تا شنیده و دیده شود و زیباکلام نشان داده است که این درس را به خوبی فراگرفته است.

پس از انقلاب سمت‌های متعددی را عهده دار می‌شود ، وی در سال 1358 نماینده ویژه دولت موقت مهندس بازرگان در امور کردستان می شود که به همین خاطر مدتی هم توسط گروههای مسلح کردستان به گروگان گرفته می شود، زیباکلام در سال ۱۳۶۳ برای ادامه تحصیل به انگلستان بازمی گردد اما به جای ادامه تحصیل در رشته مهندسی شیمی به علوم انسانی روی می‌آورد. زیباکلام در دانشکده صلح شناسی دانشگاه برادفورد فوق لیسانس و دکترای خود را می‌گیرد. موضوع تز دکترای او انقلاب اسلامی ایران بوده‌است. زیباکلام در سال ۱۳۶۹ به ایران بازگشته و پس از دوسال وارد گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران می‌شود. زیباکلام که نقشی هم در انقلاب فرهنگی و تصفیه اساتید دگراندیش در دانشگاهها داشته است، ابایی ندارد که به صراحت از "نقش خود" در انقلاب فرهنگی عذرخواهی کند.

زیباکلام که معتقد است "تک تک سلولهایش هم لیبرال است"چون وابستگی حزبی و سیاسی مشخصی ندارد و از همان روزهای اول اصلاحات، منتقد اصلاح طلبان شد، وضعیت ویژه ای در رسانه ها پیدا کرده است، به نظر بسیاری این دلایل باعث می شود که طرح وی در رسانه ها باعث ترویج یک حزب یا تفکر خاص نشود و یکی از دلایلی که وی توانسته است از فیلترهای رسانه های رسمی و دولتی داخلی عبور کند و کرسی تدریس علوم سیاسی در دانشگاه تهران را نیز بدست آورد، همین است.
دلمشغولی اصلی زیباکلام تضاد سنت و مدرنیسم و تاریخ معاصر است که با قلم روان و بدون پیرایه ای این دغدغه ها را علاوه بر مصاحبه های تلویزیونی در روزنامه های اصلاح طلب نیز قلمی می کند،.

دغدغه مهم دیگر زیباکلام "خاکستری سازی" تاریخ و مناسبات سیاسی در ایران است که با تمام قوت و با استفاده از هر تریبونی که بدست آورد، آن را تبلیغ می کند و البته در این راه هم تنها است. بسیاری می گویند کلاس های درس زیباکلام یکی از داغ ترین و جنجالی ترین و پرطرفدارترین کلاس ها در دانشکده علوم سیاسی دانشگاه تهران است که البته خود زیباکلام هم سوژه بسیاری از سخنان و موضع گیری هایش را از درون همین بحث های کلاسی می یابد.
البته این را هم باید گفت که صادق زیباکلام دعوت به هیچ مناظره یا گفتگویی را رد نمی کند و این خود از زیرکی های اوست.

زیباکلام یکی از هواداران اکبر هاشمی رفسنجانی است و از نخستین کسانی بود که در برابر هجمه اصلاح طلبان به هاشمی در آستانه انتخابات مجلس ششم(1378) به شدت از او دفاع کرد، زیباکلام همچنین این فرصت را یافت که در گفتگوی مشروح و اختصاصی با اکبر هاشمی رفسنجانی در سال 1386 با عنوان "هاشمی بدون روتوش" سئوالات خود را از وی بپرسد. این لیبرال تنها و مصدقی قدیمی که اندکی در ظاهر فانتزی و عجیب است، خصوصیتی پیدا کرده است که نه محافظه کاران و نه اصلاح طلبان او را "جدی" نمی گیرند، زیباکلام تفکر خاصی را نمایندگی نمی کند ولی استاد مناظره های داغ و جنجالی است و می توان گفت هم اینک در رسانه های داخلی در حکم "میکروب ضعیف شده ای از مدرنیسم" را دارد که باعث ایمنی یافتن سیستم در برابر میکروب های خطرناک تری از این دست می شود.

زیباکلام که معمولا عادت دارد در هنگام شنیدن سخنان مخالف خود با بند کمربند یا عینکش بازی می کند، چون صراحت لهجه خاصی و قابل توجهی برخوردار است، به جذابیت برنامه های صداوسیما و رسانه ها کمک می کند، البته همواره در برنامه ها و مناظره های صداوسیمایی در مقابل زیباکلام، چند مخالف در میدان حضور دارند تا اثر سخنان زیباکلام "هدایت شده" و "قابل کنترل" باشد!
از همین رو است که حتی صریح ترین و خاص ترین مواضع زیباکلام(مثل دفاع علنی از رضاشاه در برنامه زنده تلویزیونی) چندان حساسیتی را برنمی انگیزد و تحمل می شود و زیباکلام می داند ما به ازای این سخنان حبس و جریمه و زندان و ...نیست.

یکی از مشهورترین تعابیری که در مورد صادق زیباکلام بکار برده شده است متعلق به محمد جواد لاریجانی است که زیباکلام را فردی "لیز" (که در هیچ چارچوبی جا نمی گیرد) توصیف کرده بود. شگفتی های زندگی خصوصی زیباکلام نیز دستکمی از شگفتنی های رسانه ای او ندارد، برادرش سعید زیباکلام از تئوری پردازان جریان اصولگرا است، دخترش هم که عقاید سیاسی کاملا متناقضی با پدر دارد عروس احمد توکلی از شخصیت های سرشناس جناح راست شده است.

صادق زیباکلام، این ماهی لیز رسانه ها، پدیده این روزهای ماست که کسی که علاقه ای به "داشتن" و "صید " او ندارد ولی ظاهرا همه دوست دارند شاهد حرکت آزادانه و غیرمنتظره او در رسانه ها باشند، اثر مهم زیباکلام برای رسانه ها، ایجاد فرصتهای برای پرداختن رسانه ها به مباحثی است که همه کس، شهامت یا تدبیر طرح آنها را ندارد، شاید زیباکلام تجسم عینی داستان "ماهی سیاه کوچولوی" صمد بهرنگی باشد اما نه در ادبیات مارکسیستی دهه چهل شمسی، بلکه در عرصه رسانه های دهه هشتاد شمسی!